Abstrakcjonizm
Kierunek w sztuce odrzucający przedstawianie rzeczywistości na rzecz form geometrycznych, plam barwnych i linii. Koncentruje się na kolorze, kształcie i kompozycji zamiast na odwzorowaniu rzeczywistości.
Witamy w słowniku pojęć branżowych PIXARTT. Poniżej znajdziesz definicje najważniejszych terminów związanych ze sztuką, drukiem i technikami artystycznymi.
Kierunek w sztuce odrzucający przedstawianie rzeczywistości na rzecz form geometrycznych, plam barwnych i linii. Koncentruje się na kolorze, kształcie i kompozycji zamiast na odwzorowaniu rzeczywistości.
Farba na bazie żywicy akrylowej, szybkoschnąca i rozpuszczalna w wodzie. Charakteryzuje się intensywnymi kolorami i trwałością po wyschnięciu.
Technika malarska wykorzystująca farby rozpuszczalne w wodzie, dająca transparentny efekt. Pozwala na uzyskanie delikatnych, przenikających się warstw koloru.
Styl w sztuce, wzornictwie i architekturze popularny w latach 20. i 30. XX wieku. Charakteryzuje się geometrycznymi formami, wyrazistymi kolorami i luksusowymi materiałami.
Wpływowa niemiecka szkoła artystyczna działająca w latach 1919-1933, łącząca sztukę, rzemiosło i architekturę. Charakteryzuje się funkcjonalizmem, prostotą formy i geometrycznymi kształtami.
Drewniana rama, na którą naciąga się płótno malarskie. Stanowi konstrukcję nośną dla płótna i zapewnia jego odpowiednie napięcie.
Pisak z elastyczną końcówką przypominającą pędzel, używany w kaligrafii i rysunku. Umożliwia tworzenie linii o zróżnicowanej grubości.
Płótno malarskie, najczęściej bawełniane lub lniane, używane jako podłoże do malowania lub druku. Dostępne w różnych grubościach i ziarnistościach.
Pomieszczenie całkowicie zaciemnione lub oświetlone specjalnym światłem ochronnym (np. czerwonym), wyposażone w sprzęt (np. powiększalnik, kuwety, chemikalia) do ręcznego wywoływania negatywów i wykonywania odbitek z materiałów światłoczułych w fotografii analogowej.
Subtraktywny model kolorów używany w druku poligraficznym, oparty na czterech podstawowych kolorach farb/tuszy: Cyan (cyjan - odcień niebieskiego), Magenta (magenta - odcień purpury), Yellow (żółty) i Key/Black (czarny). Mieszanie tych kolorów przez nakładanie punktów rastrowych pozwala uzyskać szeroką gamę barw na białym podłożu. Pliki do profesjonalnego druku powinny być przygotowane w tej przestrzeni barwnej.
Historyczna, alternatywna technika fotograficzna (i druku stykowego) wynaleziona w 1842 roku, dająca charakterystyczne odbitki w odcieniach błękitu pruskiego. Wykorzystuje światłoczułość soli żelaza i proces wywoływania w wodzie. Ceniona za prostotę i unikatową estetykę.
Sztuka tworzona przy użyciu narzędzi cyfrowych jak komputery czy tablety graficzne. Obejmuje różnorodne style i techniki wykonywane w programach graficznych.
Jednostka rozdzielczości druku określająca liczbę punktów (kropek tuszu) przypadających na cal. Wyższa wartość DPI oznacza potencjalnie lepszą jakość i większą szczegółowość wydruku.
Technika wytwarzania trójwymiarowych obiektów fizycznych warstwa po warstwie na podstawie cyfrowego modelu. Wykorzystywana w sztuce do tworzenia rzeźb, instalacji, prototypów i obiektów o skomplikowanych, trudnych do uzyskania tradycyjnymi metodami formach.
Reprodukcja dzieła sztuki lub grafiki drukowana bez ustalonego z góry limitu liczby kopii. Plakaty w edycji otwartej są zazwyczaj bardziej dostępne cenowo i mogą być produkowane wielokrotnie w miarę zapotrzebowania.
Technika graficzna druku wypukłego, w której rysunek wycinany jest w drewnianej płycie. Jedna z najstarszych technik graficznych, dająca charakterystyczny, wyrazisty efekt.
Określona, ograniczona z góry liczba identycznych odbitek, wydruków lub reprodukcji danego dzieła, ustalona przez artystę lub wydawcę. Każda kopia jest zazwyczaj indywidualnie numerowana (np. 1/100) i często sygnowana przez autora, co podnosi jej wartość kolekcjonerską i unikalność.
Publiczna prezentacja dzieł sztuki, obiektów lub zagadnień w określonej przestrzeni (np. galerii, muzeum) i czasie. Obejmuje sposób aranżacji prac, oświetlenie, elementy informacyjne (opisy, plansze) oraz całościową koncepcję wystawy.
Kierunek w sztuce dążący do wyrażania emocji i subiektywnych przeżyć artysty. Charakteryzuje się zniekształceniem formy, intensywnymi kolorami i dramatycznym wyrazem.
Charakter powierzchni dzieła sztuki lub wydruku, jej struktura i odczucie dotykowe. Może być gładka, ziarnista, matowa, błyszcząca lub posiadać wyraźny relief.
Wysokiej jakości wydruk artystyczny (reprodukcja lub oryginalna praca cyfrowa) wykonany z użyciem profesjonalnych technik (np. Giclée), archiwalnych tuszy i papierów. Charakteryzuje się doskonałym odwzorowaniem kolorów, szczegółów i trwałością.
Tradycyjna metoda fotografowania wykorzystująca materiały światłoczułe (klisze, błony, papier fotograficzny) i procesy chemiczne (wywoływanie, utrwalanie) do rejestracji i tworzenia obrazu. Charakteryzuje się specyficzną estetyką (np. ziarno, tonalność) odmienną od fotografii cyfrowej.
Kierunek w malarstwie z początku XX wieku, charakteryzujący się użyciem intensywnych, czystych kolorów i uproszczeniem formy. Nazwa pochodzi od francuskiego słowa "fauves" (dzikie bestie).
Instytucja lub przestrzeń (publiczna lub prywatna) przeznaczona do profesjonalnej ekspozycji i często sprzedaży dzieł sztuki. Organizuje wystawy czasowe, może prowadzić działalność edukacyjną i wydawniczą.
Technika druku artystycznego wykorzystująca zaawansowane drukarki atramentowe z wieloma (często 8-12) tuszami pigmentowymi. Zapewnia najwyższą jakość odwzorowania szerokiej gamy kolorów i archiwalną trwałość wydruku (często ponad 100 lat).
Forma sztuki wizualnej, najczęściej tworzona nielegalnie w przestrzeni publicznej, polegająca na malowaniu obrazów, napisów (tagów, throw-upów) i stylizowanych liter na ścianach, murach, pociągach itp., głównie za pomocą farb w sprayu i markerów. Posiada własną, charakterystyczną estetykę i subkulturę.
Minerał używany do produkcji ołówków, występujący w różnych twardościach. Skala twardości oznaczana jest literami H (twardy) i B (miękki).
Miara określająca masę (ciężar) papieru lub płótna w gramach na metr kwadratowy (g/m²). Wyższa gramatura oznacza generalnie grubszy, sztywniejszy i bardziej wytrzymały materiał.
Technika w fotografii i przetwarzaniu obrazu cyfrowego pozwalająca na uzyskanie obrazu o bardzo dużej rozpiętości tonalnej (różnicy między najjaśniejszymi a najciemniejszymi obszarami). Zazwyczaj polega na wykonaniu kilku zdjęć tego samego kadru z różną ekspozycją i połączeniu ich w jedno zdjęcie ukazujące szczegóły zarówno w światłach, jak i cieniach.
Obraz lub rysunek objaśniający, uzupełniający lub ozdabiający tekst, lub stanowiący samodzielne dzieło graficzne. Może być wykonana różnymi technikami, zarówno tradycyjnymi jak i cyfrowymi.
Kierunek w malarstwie zapoczątkowany w XIX wieku, koncentrujący się na uchwyceniu ulotnych wrażeń wizualnych, gry światła i koloru. Charakteryzuje się szkicową techniką i malowaniem w plenerze.
Trójwymiarowa forma sztuki, która aranżuje przestrzeń i obiekty w niej zawarte, tworząc specyficzne środowisko lub doświadczenie dla widza. Wykorzystuje różnorodne materiały, media (światło, dźwięk, wideo) i często angażuje odbiorcę w interakcję lub poruszanie się wewnątrz dzieła.
Określenie materiałów (papieru, tuszy, materiałów oprawowych) użytych do druku i oprawy, które zapewniają ich długowieczność oraz odporność na degradację (żółknięcie, blaknięcie) przez dziesiątki lub setki lat. Materiały archiwalne są zazwyczaj bezkwasowe i chemicznie stabilne.
Proces dostosowania parametrów wyświetlania monitora (jasności, kontrastu, punktu bieli, gammy) za pomocą specjalnego urządzenia (kalibratora) i oprogramowania, aby wyświetlał kolory zgodnie z przyjętymi standardami (np. sRGB, Adobe RGB). Niezbędny do precyzyjnej pracy z kolorem.
Technika artystyczna polegająca na komponowaniu obrazu z różnych materiałów (np. wycinków z gazet, fotografii, tkanin) naklejanych na podłoże. Polega na łączeniu różnorodnych elementów w jedną kompozycję.
Układ elementów wizualnych (linii, kształtów, kolorów, faktur) w dziele sztuki lub projekcie graficznym, tworzący spójną i zamierzoną całość. Decyduje o harmonii, dynamice i przekazie obrazu.
Kierunek w sztuce zapoczątkowany przez Picassa i Braque'a, polegający na geometryzacji i dekonstrukcji formy. Przedstawia przedmioty z wielu punktów widzenia jednocześnie, rozbijając je na geometryczne fragmenty.
Osoba odpowiedzialna za koncepcję merytoryczną, scenariusz, wybór dzieł i sposób ich prezentacji na wystawie artystycznej lub w ramach kolekcji muzealnej. Tworzy narrację wystawy, pisze teksty towarzyszące i nadzoruje jej realizację.
Proces pokrywania wydruku cienką, przezroczystą warstwą folii (laminatem) dla ochrony przed wilgocią, zabrudzeniem, promieniowaniem UV i uszkodzeniami mechanicznymi. Dostępne w wykończeniu matowym, półmatowym lub błyszczącym.
Sztuka rysowania liter i tworzenia unikalnych kompozycji typograficznych odręcznie, różniąca się od kaligrafii (pisania) i typografii (używania gotowych fontów). Często łączy się z elementami ilustracji.
Technika graficzna druku wypukłego, podobna do drzeworytu, ale wykorzystująca jako matrycę linoleum. Artysta wycina w linoleum rysunek, który następnie pokrywa farbą i odbija na papierze.
Technika druku płaskiego, w której rysunek wykonuje się tłustą kredką lub tuszem na specjalnie przygotowanym kamieniu litograficznym lub płycie. Opiera się na zasadzie odpychania wody przez tłuszcz.
Pisak z końcówką filcową lub z innego porowatego materiału, najczęściej zawierający tusz na bazie alkoholu (permanentny) lub wody. Dostępny w różnych grubościach, kształtach końcówek i kolorach.
Proces nadawania powierzchni (np. papieru, laminatu, szkła) matowego wykończenia, które rozprasza światło i redukuje odbicia. Stosowane w celu uzyskania eleganckiego wyglądu i lepszej czytelności.
Kierunek w sztuce i designie dążący do maksymalnego uproszczenia formy, redukcji środków wyrazu i eliminacji zbędnych detali. Operuje podstawowymi kształtami geometrycznymi, ograniczoną paletą barw i czystymi powierzchniami.
Kopia obrazu uzyskana techniką graficzną (np. drzeworyt, linoryt, litografia, serigrafia) z przygotowanej matrycy. W tradycyjnych technikach graficznych każda odbitka z limitowanej edycji jest zwykle numerowana i podpisywana przez artystę.
Farba na bazie oleju schnącego (np. lnianego) i pigmentów, wolnoschnąca, dająca możliwość płynnych przejść tonalnych (sfumato) i budowania wielu warstw (laserunków). Znana z głębokich, nasyconych kolorów i trwałości.
Kompleksowy proces i efekt finalny przygotowania plakatu, grafiki lub innego dzieła do ekspozycji. Zazwyczaj obejmuje dobór i montaż ramy, ewentualnego passe-partout oraz szyby ochronnej (szkła lub akrylu). Chroni pracę przed uszkodzeniami i kurzem oraz podkreśla jej walory estetyczne.
Specjalny rodzaj grubego papieru (zwykle o gramaturze 180-600 g/m²) przeznaczonego do malarstwa akwarelowego i innych technik wodnych. Charakteryzuje się odpowiednią chłonnością i wytrzymałością na wodę. Dostępny w różnych fakturach (gładki/hot press, drobnoziarnisty/cold press, gruboziarnisty/rough).
Wysokiej jakości papier produkowany w 100% lub częściowo z włókien bawełny (tzw. szmat). Ceniony w druku artystycznym i akwareli za wyjątkową trwałość (archiwalność), chłonność, przyjemną fakturę i odporność na żółknięcie. Zazwyczaj bezkwasowy.
Papier o neutralnym lub lekko zasadowym pH (powyżej 7), który nie zawiera kwasów mogących powodować jego żółknięcie i kruszenie się z czasem. Kluczowy dla zapewnienia długowieczności (jakości archiwalnej) wydruków artystycznych, dokumentów i fotografii.
Wykończenie papieru o wysokim połysku, które odbija światło, intensyfikując kolory, kontrast i wrażenie ostrości. Może jednak powodować silne odblaski. Popularny w fotografii i plakatach o żywych, nasyconych barwach.
Papier wytwarzany tradycyjną metodą ręcznego czerpania masy papierowej z kadzi za pomocą sita. Charakteryzuje się unikatową, nieregularną fakturą, często widocznymi włóknami i charakterystycznymi, nierównymi krawędziami (tzw. brodą). Każdy arkusz jest niepowtarzalny.
Tradycyjny, ręcznie lub maszynowo wytwarzany papier japoński z długich włókien roślinnych (np. morwy papierowej - kozo, krzewu mitsumata, rośliny gampi). Ceniony za wyjątkową wytrzymałość przy niewielkiej grubości, lekkość, półprzezroczystość i piękną fakturę. Używany w sztuce (kaligrafia, drzeworyt), konserwacji i rzemiośle.
Rodzaj papieru lub wykończenia powierzchni druku, który rozprasza światło i nie ma połysku. Redukuje odblaski, nadaje wydrukowi stonowany, elegancki wygląd, idealny do ekspozycji w jasno oświetlonych miejscach oraz dla grafik i ilustracji.
Wykończenie papieru o delikatnym, subtelnym połysku (określane też jako satynowe, perłowe lub jedwabiste), stanowiące kompromis między matem a pełnym błyskiem. Zapewnia dobre nasycenie kolorów i głębię czerni przy ograniczonych odblaskach. Uniwersalne dla wielu zastosowań.
Kartonowa ramka z wyciętym otworem, umieszczana między plakatem/obrazem a ramą właściwą. Służy do estetycznego wyeksponowania pracy, stworzenia dystansu od szyby ochronnej i ochrony krawędzi dzieła. Wykonana zazwyczaj z bezkwasowego kartonu.
Drobno zmielona, nierozpuszczalna substancja barwiąca używana do produkcji farb, tuszy i innych materiałów barwiących. Jakość, rodzaj i trwałość pigmentów decydują o intensywności, czystości koloru oraz odporności dzieła na blaknięcie (światłoodporność).
Forma druku jednostronnego, zazwyczaj w większym formacie, łącząca elementy graficzne i/lub tekstowe. Służy celom informacyjnym, reklamowym, propagandowym lub najczęściej w kontekście sklepu - dekoracyjnym. Plakaty artystyczne reprodukują dzieła sztuki lub są samodzielnymi pracami graficznymi.
Kierunek w sztuce czerpiący inspirację z kultury masowej, konsumpcjonizmu i środków masowego przekazu. Wykorzystuje motywy z reklam, komiksów, produktów codziennego użytku i wizerunki celebrytów, często w jaskrawych kolorach i technikach powielania (np. serigrafia).
Ruch artystyczny rozwijający lub reagujący na idee impresjonizmu, ale z większym naciskiem na strukturę, formę, ekspresję i subiektywne odczucia artysty. Reprezentowany przez takich twórców jak Van Gogh, Cézanne, Gauguin czy Seurat.
Miara rozdzielczości obrazu cyfrowego określająca liczbę pikseli przypadających na cal długości. Istotny parametr przy przygotowywaniu plików cyfrowych do druku – zalecana wartość dla wysokiej jakości druku to zazwyczaj 300 PPI.
Standardowy plik danych (.icc lub .icm) opisujący przestrzeń barwną i charakterystykę odwzorowania kolorów przez konkretne urządzenie (np. monitor, drukarkę, skaner) lub abstrakcyjną przestrzeń barwną (np. sRGB, Adobe RGB). Umożliwia systemom zarządzania kolorem prawidłową interpretację i konwersję kolorów.
Technika malarska, rozwinięta w ramach neoimpresjonizmu (np. przez Seurata), polegająca na budowaniu obrazu za pomocą drobnych, regularnych punktów czystych kolorów nakładanych obok siebie. Z odpowiedniej odległości punkty optycznie mieszają się w siatkówce oka widza, tworząc zamierzone barwy i efekt wibracji światła.
Obramowanie wykonane najczęściej z drewna, metalu (np. aluminium) lub tworzywa sztucznego (np. MDF, polistyren), służące do ochrony, usztywnienia i estetycznej prezentacji plakatu, obrazu, grafiki lub fotografii. Dostępne w ogromnej różnorodności profili, kolorów i stylów.
Profesjonalna rama, często o prostym profilu, wykonana z materiałów archiwalnych (bezkwasowych) i zaprojektowana tak, aby zapewnić optymalną ochronę i ekspozycję dzieła sztuki, często z zastosowaniem dystansu między pracą a szkłem.
Kierunek w sztuce dążący do jak najwierniejszego, obiektywnego przedstawiania rzeczywistości, bez idealizacji czy upiększeń. Koncentruje się na dokładnym odwzorowaniu wyglądu ludzi, przedmiotów i scen z życia codziennego.
Kopia oryginalnego dzieła sztuki (np. obrazu, grafiki) wykonana najczęściej techniką drukarską (np. offset, druk cyfrowy, giclée). Może być wykonana w ograniczonej, numerowanej edycji lub jako druk otwarty. Jej celem jest jak najwierniejsze oddanie oryginału.
Proces cyfrowej lub manualnej modyfikacji obrazu (fotografii, grafiki) w celu poprawy jego jakości estetycznej lub technicznej, usunięcia niedoskonałości (np. plam, zarysowań, zmarszczek), korekty kolorów, tonów, kontrastu, a czasem także zmiany treści (fotomontaż).
Addytywny model kolorów używany w urządzeniach emitujących światło (monitory, projektory, skanery, aparaty cyfrowe), oparty na mieszaniu światła w trzech podstawowych barwach: Red (czerwony), Green (zielony) i Blue (niebieski). Połączenie wszystkich trzech z pełną intensywnością daje biel. Przestrzeń barw RGB jest zazwyczaj szersza (obejmuje więcej kolorów) niż CMYK, dlatego kolory widoczne na ekranie mogą różnić się od tych uzyskanych na wydruku.
Styl w sztuce europejskiej XVIII wieku, będący późną fazą baroku, charakteryzujący się lekkością, dekoracyjnością, intymnością, asymetrią i finezją formy. Wykorzystuje jasne, pastelowe kolory, motywy ornamentalne (rocaille), sceny dworskie i sielankowe.
Kierunek w sztuce i literaturze przełomu XVIII i XIX wieku, podkreślający uczucia, emocje, indywidualizm, wyobraźnię oraz potęgę natury. Charakteryzuje się często dramatycznymi scenami, malowniczymi krajobrazami, zainteresowaniem historią, folklorem i egzotyką.
Technika druku szablonowego, w której farba jest przeciskana przez matrycę (sito) z napiętą siatką z częściowo zablokowanymi oczkami. Pozwala na uzyskanie intensywnych, płaskich plam koloru na różnorodnych podłożach. Każdy kolor wymaga zazwyczaj osobnego sita i przejścia.
Szerokie pojęcie obejmujące różnorodne formy sztuki tworzonej w przestrzeni publicznej, często poza oficjalnym obiegiem artystycznym. Obejmuje graffiti, murale, szablony (stencil), naklejki (vlepki), plakaty, instalacje i interwencje artystyczne. Może mieć charakter dekoracyjny, społeczny, polityczny lub czysto estetyczny.
Kierunek w sztuce i literaturze XX wieku dążący do wyrażenia treści podświadomości, snów i stanów nieracjonalnych. Łączy realistycznie przedstawione elementy w nieoczekiwany, absurdalny sposób, tworząc oniryczne i zaskakujące obrazy.
Kierunek w sztuce i literaturze przełomu XIX i XX wieku, wykorzystujący symbole, alegorie i sugestie do wyrażania ukrytych idei, stanów duchowych i emocji, często o charakterze mistycznym, onirycznym lub dekadenckim.
Przezroczyste tworzywo sztuczne (polimetakrylan metylu - PMMA), używane jako lekki, nietłukący i często bardziej odporny na zarysowania zamiennik tradycyjnego szkła w oprawach. Może posiadać filtr UV.
Specjalny rodzaj szkła (lub szkła akrylowego) z powłoką minimalizującą odbicia światła, co zapewnia lepszą widoczność oprawionej pracy, zwłaszcza w jasno oświetlonych pomieszczeniach. Eliminuje lub znacząco redukuje efekt lustra.
Najwyższej jakości szkło (lub akryl) stosowane w oprawach, łączące właściwości antyrefleksyjne (minimalne odbicia) z wysokim stopniem ochrony przed szkodliwym promieniowaniem UV (zazwyczaj 90-99%). Zapewnia najlepszą ochronę i ekspozycję dzieła.
Forma sztuki cyfrowej, w której dzieło (lub jego część) jest tworzone za pomocą autonomicznego systemu, często opartego na algorytmach, sztucznej inteligencji (AI), losowości lub zasadach matematycznych. Artysta definiuje proces lub reguły, a system generuje wynik.
Urządzenie wejściowe do komputera, składające się z płaskiej powierzchni (tabliczki) i specjalnego piórka (rysika). Pozwala na naturalne rysowanie, malowanie i projektowanie cyfrowe poprzez przeniesienie ruchu ręki i siły nacisku do programu graficznego.
Podejście artystyczne polegające na łączeniu dwóch lub więcej różnych mediów, materiałów lub technik w jednej pracy (np. akryl z kolażem, akwarela z tuszem). Pozwala na uzyskanie złożonych efektów wizualnych, fakturalnych i znaczeniowych.
Rodzaj tuszu drukarskiego, w którym barwnik występuje w postaci drobnych, nierozpuszczalnych cząsteczek pigmentu zawieszonych w płynnym nośniku. Zapewnia znacznie większą trwałość kolorów i odporność na blaknięcie (światło) oraz wodę niż tusze barwnikowe. Stosowany w druku Giclée i Fine Art.
Rodzaj japońskiego malarstwa i drzeworytu, popularny w okresie Edo (XVII-XIX w.), dosłownie oznaczający "obrazy przepływającego świata". Przedstawia sceny z życia codziennego mieszczan, aktorów teatru kabuki, zapaśników sumo, piękne kobiety (bijin-ga), krajobrazy i sceny historyczne.
Nakładanie warstwy werniksu (przezroczystej żywicy rozpuszczonej w rozpuszczalniku) na ukończony obraz (głównie olejny lub akrylowy) lub wydruk. Chroni powierzchnię przed kurzem, wilgocią i uszkodzeniami, wyrównuje połysk i może pogłębiać kolory. Werniks może być błyszczący, satynowy lub matowy.
Uroczyste, publiczne otwarcie wystawy artystycznej, zazwyczaj odbywające się wieczorem przed oficjalnym udostępnieniem wystawy zwiedzającym. Stanowi okazję do spotkania z artystą/artystami, kuratorem, krytykami i innymi gośćmi.
System standardów, procedur i technologii (wykorzystujących m.in. profile ICC) mających na celu zapewnienie spójnego i przewidywalnego odwzorowania kolorów pomiędzy różnymi urządzeniami (aparat, skaner, monitor, drukarka) w całym procesie pracy z obrazem cyfrowym.